W dniu w którym ukaże się ten post, tj. 31 października, wierni kościołów protestanckich obchodzić będą Święto Reformacji, czyli ogłoszenia przez Marcina Lutra „95 tez”, które dały początek odnowie chrześcijańskiego kościoła zachodniego.

Zaglądając do jeleniogórskiej katalogu Dolnośląskiego Zasobu Bibliotecznego wziąłem pod uwagę dwa hasła: „reformacja” oraz „Marcin Luter” i na ich podstawie ułożyłem listę książek przybliżających wiarę protestancką.

Są to:

1. Mała historia reformacji w Niemczech / Rolf Decot ; przekł. Juliusz Zychowicz – jak mówi już sam tytuł, książka zajmuje się głównie historią reformacji w Niemczech, a tak właściwie to terenów podległych ówczesnemu Świętemu Cesarstwu Rzymskiemu. Rozpoczyna się od osoby Marcina Lutra a kończy na ustaleniach Soboru Trydenckiego, który dał początek odnowie Kościoła rzymskiego.
2. Marcin Luter : człowiek między bogiem a diabłem / Heiko A. Oberman ; przeł. [z niem.] Elżbieta Adamiak – biografia niezwykle ciekawa, obalająca niektóre stereotypy, ale język którym jest napisana jest dość ciężki, przez co książka traci swoją siłę.
3. Reformacja, kontrreformacja, tolerancja / Janusz Tazbir – pięknie wydana (ilustracje, kolorowe zdjęcia, reprodukcje dzieł sztuki, ryciny oraz spory indeks nazwisk) pozycja przedstawiająca reformację w Niemczech oraz w Polsce, gdzie ruch reformacyjny nie tyle doprowadził do odnowy wiary, ile stał się dla wielu intelektualną przygodą.
4. Tak oto stoję : Marcin Luter / Roland Bainton ; [przekł. Wojciech Maj] – jedna z lepszych biografii chrześcijańskiego reformatora. A propos tytułu, to jest to fragment odpowiedzi Marcina Lutra do Karola V, który miał na jednym z przesłuchań odwołać swoje nauki. Większy fragment brzmi tak: Odwołać nie mogę, chyba by mi kto z Pisma Świętego dowiódł, że błądziłem. (…) Tu stoję, inaczej nie mogę, niech mi Bóg dopomoże. Amen.
5. Od Lutra do Mohyły : Polska wobec kryzysu chrześcijaństwa 1517-1648 / Ambroise Jobert ; przeł. Elżbieta Sękowska – Magnum Opus A. Joberta, francuskiego profesora specjalizującego się w historii I Rzeczypospolitej. Książka to historia relacji pomiędzy różnymi religiami w Rzeczypospolitej szlacheckiej od początku XVI do połowy XVII wieku. Reformacja siłą rzeczy stanowi istotny element tej książki. Warto znać.
6. Reformacja w Polsce : szkice o ludziach i doktrynie / Janusz Tazbir – eseje prof. Tazbira. Polecam zainteresowanym historią książki.
7. Marcin Luter : jego życie i czasy / Richard Friedenthal ; przeł. [z niem.] Czesław Tarnogórski – zbiór esejów o czasach i życiu Marcina Lutra. Pozycja dość dobra.
8. Epizod reformacyjny / Wacław Urban – 11. część II serii wydawniczej „Dzieje narodu i Państwa Polskiego”. Autor, Wacław Urban specjalizował się w historii kultury i religii okresu renesansu.
9. Książki Jean’a Delumeau: Reformy chrześcijaństwa w XVI i XVII w., tom 1: Narodziny i rozwój reformy protestanckiej, tom 2: Katolicyzm między Lutrem a Wolterem. Książki tego francuskiego historyka wywarły duży wpływ nie tylko na historyków, ale również na teologów i wywołały szereg polemik i komentarzy, stając się jednym z ważnych impulsów we współczesnej refleksji o społeczeństwie i Kościele.
10. Zarys dziejów powstania i upadku reformacji w Polsce (Oba tomy) – pozycja już nieco starsza, taka bardziej klasyczna.
11. Marcin Luter / Andrzej Tokarczyk – biografia popularno-naukowa. Ciekawie ukazuje czym była Reformacja w Polsce.
12. Marcin Luter / John M. Todd ; posł. Alfons Skowronek ; przeł. Tadeusz Szafrański – kolejna ciekawa biografia.
13. Nowinki, spory i zbory : z dziejów polskiej reformacji / Marceli Kosman – kolejny zbiór esejów dotyczących polskiej reformacji.
14. Protestanci i kontrreformacja : z dziejów tolerancji w Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku / Marceli Kosman – pozycja wydana w latach 70-tych przez Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Dotyczy reformacji w Księstwie Litewskim.
15. Dzieje polskiej tolerancji / Janusz Tazbir – pozycja niemal obowiązkowa, pokazująca jak realnie wyglądała i skąd wzięła się polska tolerancja religijna.
16. Powierzony klucz : opowieść o niezwykłych losach protestantów na Dolnym Śląsku / Małgorzata Lutowska – na koniec regionalny cymes. Książka autorstwa Pani M. Lutowskiej – nauczycielki języka niemieckiego, wydana kilka lat temu prze wydawnictwo AD-REM. Polecam szczególnie serdecznie.

Zdaję sobie sprawę, że lista nie wyczerpuje tematu. Jednakże, może będzie ona świetnym początkiem do zapoznania się z tematyką Protestantyzmu i Reformacji, zwłaszcza, że w 2017 r. protestanci obchodzić będą 500-lecie przybicia 95 tez do drzwi kościoła w Wittenberdze.

Zachęcam do poznawania i odkrywania. {J.L.}