Patroni zabobrzańskich ulic Alfred Wiłkomirski

Filia nr 3 Książnicy Karkonoskiej
prezentuje

Patroni zabobrzańskich ulic

Alfred Wiłkomirski
(20 stycznia 1873-30 lipca 1950)
Skrzypek, dyrygent, pedagog.

Alfred Wiłkomirski urodził się 20 stycznia 1873 r. w Azowie nad Donem. Był trzecim dzieckiem Józefa Wiłkomirskiego, który służył w armii carskiej jako lekarz wojskowy w randze pułkownika. Jego rodzina przerzucana była razem z armią to na południe Rosji do Azowa, to na Kaukaz, a nawet do Kraju Zakaspijskiego. Matka Alfreda Maria z Kłopotowskich była nauczycielką. Uzyskała bardzo dobre wykształcenie w Instytucie dla panien szlacheckiego pochodzenia w Charkowie gdzie uczęszczała przez 10 lat. Naukę ukończyła z najwyższym oznaczeniem tzw. Złotym Szyfrem. Zakład słynął z wysokiego poziomu nauczania języków obcych, muzyki, śpiewu. Początkowo pracowała jako guwernantka w arystokratycznych domach rosyjskich, potem po małżeństwie z Józefem Wiłkomirskim od 1865 r. uczyła własne i cudze dzieci we własnym domu. Przygotowywała dzieci do gimnazjum, dawała lekcje muzyki, uczyła języka francuskiego i niemieckiego. U Wiłkomirskich kultywowano świadomie i konsekwentnie tradycje polskie, mówiono po polsku, dzieci uczono historii Polski, katechizmu i pisania po polsku.

Alfred Wiłkomirski ukończył gimnazjum w Tibilisi, potem studiował w Wyższej Szkole Muzycznej Moskiewskiego Towarzystwa Filharmonicznego. Pracował jako wykładowca Konserwatorium Ludowego w Moskwie. W latach 1917-1919 prowadził Szkołę Muzyczną w Batumi, był dyrektorem Instytutu Muzycznego w Lublinie, w latach 1927-1929 przebywał w Warszawie, potem osiedlił się na stałe w Łodzi. Uczył przedmiotów teoretycznych oraz gry na skrzypcach m. in. w Konserwatorium Heleny Kijeńskiej-Dobkiewiczównej w Łodzi, Państwowej Średniej Szkole Muzycznej w Łodzi, Seminarium Nauczycielskim i Wolnej Wszechnicy oraz Szkole Muzycznej w Pabianicach. Był skrzypkiem, altowiolistą, kameralistą i działaczem muzycznym.

W 1919 r. po odzyskaniu niepodległości, w wyniku I wojny światowej i rewolucji rodzina Wiłkomirskich przyjechała do Polski. Alfred Wiłkomirski wraz z żoną Anielą Agnieszką z domu Kułaszowską i trójką dzieci urodzonych w Moskwie – 19 letnim Kazimierzem, 17 letnim Michałem i 15 letnią Marią przyjechał do Warszawy. Polska zlepiona z trzech zaborów przedstawiała dużą trudność w osiedleniu się na jej obszarze i znalezieniu godziwej pracy. Zwłaszcza dla muzyków przybyłych z Rosji. Rodzina już wówczas znanych muzyków po roku bezowocnych poszukiwań pracy, dopiero jesienią 1920 r., Alfred Wiłkomirski otrzymał posadę nauczyciela gry skrzypcowej w Szkole Muzycznej Towarzystwa Muzycznego w Kaliszu. Wkrótce też został dyrektorem tej szkoły oraz kierownikiem chóru Towarzystwa Muzycznego. Do Kalisza sprowadził schorowaną żonę wraz z młodszymi dziećmi Michałem i Marią. Najstarszy syn Kazimierz pozostaje w stolicy, aby ukończyć studia. Pracował również jako wiolonczelista w orkiestrze Opery Warszawskiej. W 1921 r. on także przyjeżdża do Kalisza. Alfred Wiłkomirski zakłada popularne trio muzyczne, którego członkami są najstarsze jego dzieci: Maria, Michał i Kazimierz. To one zdominują kaliski wątek rodziny Wiłkomirskich występując na deskach przedwojennego Towarzystwa Muzycznego. Pozyskanie artystycznej rodziny Wiłkomirskich dla Kalisza uznać należy za szczęśliwy traf losu. Ile było starań rodziny, a ile zachęty ze strony miasta, nie wiemy. Nie byłoby dla kaliszan jednak przyjemności z koncertowania młodych muzyków, gdyby nie ich ojciec Alfred Wiłkomirski. Sam muzyk, dyrygent, pedagog, swoją pasją zaraził swoje dzieci.Alfred Wiłkomirski organizuje życie muzyczne nie tylko w Kaliszu, ale także w całym powiecie. Nauczaniem w szkole i wspólnym koncertowaniem trudnią się też wszystkie jego dorosłe już dzieci.

Pozostała dwójka dzieci Alfreda i drugiej żony Doroty Temkin przyszła na świat w Polsce – Józef w Kaliszu, a Wanda po powrocie do Warszawy. One także zostają wielkimi muzykami.

Zmarł w Łodzi 30 lipca 1950 r. Został pochowany na Starym Cmentarzu w Łodzi pw. św. Józefa przy ulicy Ogrodowej.

W 1966 r. odsłonięto tablicę ku czci Alfreda Wiłkomirskiego w budynku Szkół Muzycznych w Kaliszu, a w 1975 r. Jego imieniem zostało nazwane Kaliskie Towarzystwo Muzyczne, oraz Sala Koncertowa w Państwowej Szkole Muzycznej I i II stopnia.

Ulica Alfreda Wiłkomirskiego (Zabobrze III).

Druga część Zabobrza obejmuje tzw. Zabobrze III (część północno-zachodnia), która obecnie bezpośrednio styka się z zabudowaniami Jeżowa Sudeckiego.

Nazwa nadana została w listopadzie 1985 roku uchwałą Rady Miejskiej.

W 1985 r. po raz pierwszy publicznie zaprezentowano makietę trzeciej części Zabobrza. W niedługim czasie ruszyły tam prace uzbrojeniowe, a następnie budowlane. Założeń projektu nigdy nie zrealizowano, a było to spowodowane upadkiem Polski Ludowej i początkiem III Rzeczpospolitej, gdy wielka płyta odchodziła w niepamięć. Pod koniec lat 90., a szczególnie w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku nastąpiło ożywienie i dalsza rozbudowa dzielnicy. Wielka płytę zastąpiły inne materiały budowlane. Powstały nowe ulice z zabudową jednorodzinną: ul. Karola Małcużyńskiego i ul. Wiśniowa (wyłom w nazewnictwie ulic, bo nie muzyczna).

W 2014 roku między ulicami Sygietyńskiego i Wiłkomirskiego powstało centrum rekreacyjne, można tam poćwiczyć i spędzić atrakcyjnie czas wolny. Ponadto w tym miejscu Jeleniogórska Spółdzielnia Mieszkaniowa organizuje imprezy plenerowe, czemu sprzyja otaczająca zieleń.

Opracowała: JW