Przeglądając jakiś czas temu księgozbiór Książnicy pod kątem nowszych książek z historii Stanów Zjednoczonych, odkryliśmy z kolegą, że nie mamy nic z biografii ojców założycieli. Jakież było nasze zdziwienie, kiedy odkryliśmy, że ten brak wynika z ogólnej posuchy na polskim rynku książkowym. Sięgnąłem więc do lat wcześniejszych i natrafiłem na dwie książki, jedna o Georgu Washingtonie  ̶  Washington. Człowiek niezastąpiony (autor: James Thomas Flexner), druga o Thomasie Jeffersonie, autorstwa polskiej profesor Zofii Libiszowskiej. Ponieważ wcześniej, przy okazji lektury o Aleksandrze Hamiltonie, miałem okazję częściowo poznać postać Jeffersona, postanowiłem sięgnąć po jego biografię. Chociaż książka nie jest obszerna to Z. Libiszowska kreśli obraz trzeciego prezydenta USA bardzo dokładnie, umiejętnie przeplata życie polityczne z  prywatnym. Nie ma w tej biografii panegiryku, chociaż czuć sympatię autorki do Jeffersona  ̶ jest opowieść o człowieku, który całe życie walczył o ideały państwa republikańskiego; który mozolnie budował swój majątek, swoje Monticello; który przez całe życie pragnął się uczyć i nauczać innych  ̶  był wielkim propagatorem publicznej nauki i pomocy państwa dla najzdolniejszych uczniów. T. Jefferson był jednak nie tylko politykiem, mężem stanu, ale także wynalazcą, rolnikiem, geografem, architektem, muzykiem. Wreszcie, co dla mnie jako bibliotekarza cenne, był z całego serca bibliofilem, a pod koniec życia swoje zbiory (ok. 6000 tomów) przekazał do, zniszczonej w wojnie z Wielką Brytanią, Biblioteki Kongresu. Nie miał za to szczęścia do pieniędzy – przez prawie całe życie był zadłużony, był przeciwnikiem powstania banku narodowego oraz ustanowieniu długu państwowego. Pozostawał w tej kwestii w sporze z Aleksandrem Hamiltonem do czasu, gdy sam został prezydentem i korzystał z pomysłów sekretarza stanu. Thomas Jefferson za swojego życia nie doczekał się jakiejś wielkiej sławy, powrócił do chwały dopiero w wieku XX – doceniono wtedy w pełni jego myśl społeczną, a także przywrócono dawną świetność jego posiadłości, która dzisiaj stanowi obraz epoki i myśli Jeffersona.

Polecam Państwu biografię Jeffersona, zwłaszcza, że jak wspominałem na początku, jest to jedyna którą możemy przeczytać po polsku.

Dostępna w Wypożyczalni Głównej (ul. Bankowa 27).

P.S. Pomimo mojego narzekania na braki, nie myślcie Państwo, że nie wychodzą dobre książki związane z tematyką Stanów Zjednoczonych, polecam chociażby serię „Amerykańska” wydawnictwa „Czarne”. (W „Serii Amerykańskiej” ukazują się książki opisujące kulturę i historię Stanów Zjednoczonych, biografie buntowników, awangardowych artystów, opowieści o miejscach i czasach, w których powstawał mit wolnej i niepokornej Ameryki.).

{JL}