Filia nr 3 Książnicy Karkonoskiej
prezentuje

Patroni zabobrzańskich ulic

Ludomir Różycki
(1883-1953), polski kompozytor

W tym roku obchodzimy 63 rocznicę śmierci kompozytora

Urodził się 18 września 1883 r. w Warszawie w muzykalnej rodzinie. Jego ojciec Aleksander był profesorem w Konserwatorium Warszawskim. Początki muzycznego wykształcenia Ludomir Różycki odebrał właśnie od niego. Ostatecznie skończył z odznaczeniem Konserwatorium Warszawskie, potem studiował w Berlinie. Aby uchronić się od służby w armii rosyjskiej, posługiwał się fałszywą metryką.

Jako kompozytor zadebiutował scherzem symfonicznym „Stańczyk” wykonanym w lutym 1904 w Filharmonii Warszawskiej.

Był przedstawicielem Młodej Polski w muzyce. Wspólnie z innymi muzykami tej epoki, którym nadano miano «Młodej Polski w muzyce», w 1905 roku założyli Spółkę Nakładową Młodych Kompozytorów Polskich. Zajmowała się ona wydawaniem i promocją nowej muzyki polskiej zagranicą.

W latach 1907-1911 Różycki był we Lwowie dyrygentem operowym i profesorem fortepianu w Konserwatorium Galicyjskim Towarzystwa Muzycznego.

Po krótkim pobycie w Warszawie, mieszkał w Paryżu, później w Berlinie. Koncertował w tym czasie także w Szwajcarii, Włoszech i Francji. Zadebiutował tu w kompozycji operowej – Eros i Psyche, pierwsze wystawienie odbyło się w wersji niemieckojęzycznej we Wrocławiu. Po powrocie do kraju, w 1918 r. przez krótki czas był dyrygentem w Teatrze Wielkim, a potem przez 10 lat zajmował się wyłącznie kompozycją, zajął się przede wszystkim twórczością operową. Jego opery podbiły sceny operowe w Polsce i zagranicą. Współpracował z warszawskimi teatrami, podejmując się opracowań ilustracji muzycznych (m. in. do „Fausta” J. W. Goethego, „Irydiona” Z. Krasińskiego). Nowym wyzwaniem, którym zainteresował się Lubomir Różycki stał się balet. W 1926 współuczestniczył w założeniu Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich i został jego pierwszym prezesem. Natomiast w 1930 roku został mianowany profesorem Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie. Równocześnie prowadził ożywioną działalność publicystyczną, organizacyjną i pedagogiczną.

W czasie II wojny światowej nie angażował się w działalność konspiracyjną, brał jednak udział w konspiracyjnych koncertach jako pianista i akompaniator. Po klęsce Powstania Warszawskiego, w czasie którego spłonęło wiele jego rękopisów, Różycki schronił się w Osieczanach koło Krakowa. Po zakończeniu wojny zamieszkał w Katowicach, gdzie podjął pracę pedagogiczną w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, gdzie w latach 1945-46 pełnił obowiązki dziekana na Wydziale Teorii, Kompozycji i Dyrygentury.

Ostatnie lata życia spędził we wsi Zachełmie, koło Jeleniej Góry, gdzie otrzymał w 1948 r. do użytkowania dla siebie i rodziny 9-pokojową willę – którą nazwał «Pan Twardowski». Tutaj zajął się głównie odzyskiwaniem zniszczonych podczas wojny partytur, rekonstruując je.

Stylistycznie twórczość Różyckiego była różnorodna. Jego muzykę charakteryzowała płynność i wyrazista melodyka, plastyczność muzyczna, przewaga faktury homofonicznej, efektowna i barwna instrumentacja. Częstym źródłem inspiracji była literatura i plastyka.

Ludomir Różycki łączył styl neoromantyczny z motywami polskiej muzyki ludowej. Znaczące dla jego twórczości są poematy symfoniczne. W niektórych kompozycjach posługiwał się mocnymi kontrastami i efektami kolorystycznymi. W dziełach fortepianowych nawiązywał do twórczości F. Chopina, J. Brahmsa i P. Czajkowskiego. W operach początkowo był widoczny wpływ muzyki R. Wagnera, potem wyczuwalny był wpływ opery werystycznej.

Zmarł 1 stycznia 1953 w Katowicach. Został pochowany na cmentarzu wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Ulica Ludomira Różyckiego to główna ulica Zabobrza I, a zarazem centrum nie tylko handlowe, ale także kulturalno-oświatowe wszystkich zabobrzańskich dzielnic. Od 30.11.1965 r. ul. Różyckiego, wspólnie z ul. Szymanowskiego zostały mianowane uchwałą Rady Miejskiej, były to pierwsze ulice nowo powstającej nowoczesnej dzielnicy, na terenie dawnej wsi Raszyce. Mieszkańcy tej wsi byli także pierwszymi lokatorami nowo powstającej dzielnicy. Ulice te powstały w pobliżu istniejącej jeszcze przed wojną, a po wojnie mianowaną ulicą Paderewskiego. Obok funkcji mieszkaniowej, ul. Różyckiego stała się centrum handlowym nowej dzielnicy, wzdłuż ulicy, powstały pierwsze duże sklepy lub centra handlowe, które do dziś istnieją ( Różyckiego 2, 4, 6, 19). W centrach funkcjonują także placówki użyteczności publicznej, takie jak Biblioteka, Poczta, Apteki, Centrum Medyczne, Spółdzielnia Mieszkaniowa i Banki. Powstało tu także w latach 90-tych targowisko miejskie – Ryneczek.

Czy wiesz jak rozbudowywało się Zabobrze?
Zajrzyj TUTAJ i odkryj kolekcję fotografii Pana Andrzeja Szpaka
w Jeleniogórskiej Bibliotece Cyfrowej.